Anne-Rose Schut
Arts-onderzoeker Erasmus MC Kanker Instituut

Achtergrond

Desmoïd-type fibromatose (DTF) is een zeldzame wekedelen tumor. DTF kan niet uitzaaien, maar kan lokaal wel agressief groeien en leiden tot significante morbiditeit. Het natuurlijk gedrag van een DTF tumor is onvoorspelbaar, met fasen van progressieve tumorgroei, stabilisatie van de tumor en spontane regressie (1). Het onvoorspelbare beloop maakt DTF een uitdagende tumor om te behandelen. Active surveillance (AS), oftewel een afwachtend beleid, wordt momenteel aanbevolen als initiële behandeling voor patiënten met DTF (2).

Recent zijn de resultaten van de eerste twee prospectieve studies naar AS gepubliceerd, waarbij DTF patiënten gedurende 3 jaar tijdens een initieel AS beleid werden gevolgd met het doel om het natuurlijk gedrag van DTF te evalueren (3, 4). Deze studies werden gecoördineerd door het Erasmus MC in Rotterdam en het Fondazione IRCCS Istituto Nazionale dei Tumori in Milaan. De resultaten van deze studies toonden dat de meerderheid van de patiënten na een initieel AS beleid geen actieve behandeling nodig heeft en stabiele ziekte of tumorregressie ontwikkelt. Een initieel AS beleid voorkomt dus overbehandeling en potentiele behandeling-gerelateerde morbiditeit. Het kleine studiecohort van de individuele studies beperkte echter de analyses naar klinische factoren die mogelijk zijn geassocieerd met tumorgedrag of start van een actieve behandeling. Inzicht in welke patiënten risico hebben op actieve behandeling of tumorprogressie zal artsen helpen om patiënten te counselen, de juiste behandelstrategie te kiezen en de follow-up aan de individuele patiënt aan te passen.

Reis

Van mei tot augustus 2022 bezocht ik de Sarcoma Unit van het Istituto Nazionale Tumori in Milaan bij de onderzoeksgroep van dr. Alessandro Gronchi. Dit ziekenhuis wordt gezien als hét Europese sarcoomcentrum en dr. Gronchi als dé sarcoomchirug. Zijn onderzoeksgroep verricht zeer belangrijk werk op het gebied van sarcomen en maakt deel uit van de Desmoid Tumor Working Group (verantwoordelijk voor de DTF richtlijnen). Het doel van mijn bezoek aan Milaan was het samenvoegen van de Nederlandse en Italiaanse studies om de resultaten van de individuele studies te valideren en om groepen DTF patiënten met risico op tumorprogressie en actieve behandeling identificeren.
Tijdens mijn bezoek heb ik samen met dr. Gronchi en dr. Colombo de patiëntgegevens van de Nederlandse en Italiaanse studie geüpdatet en samengevoegd tot één uniforme database. De resultaten van de analyses o.b.v. de data uit deze nieuwe database bevestigden de resultaten van de individuele studies. Daarnaast vonden we dat de grootte van de tumor, het type CTNNB1-mutatie en de tumorlocatie geassocieerd zijn met de kans om een actieve behandeling nodig te hebben na een initieel AS beleid. De kennis over deze risicofactoren is waardevol bij het bepalen van de behandelstrategie van DTF patiënten. Tijdens mijn bezoek hebben we een abstract met deze resultaten ingediend voor het jaarlijkse CTOS (Connective Tissue Oncology Society) congres, wat in november in Vancouver zal plaatsvinden. We zijn nog in afwachting of het abstract wordt geaccepteerd voor een presentatie tijdens dit congres. Aangezien de dataset mogelijk nog wordt aangevuld met data van een soortgelijke prospectieve studie uit Frankrijk, volgen de definitieve resultaten en het manuscript van dit gezamenlijke project waarschijnlijk het einde van dit jaar. Naast de klinische data, hebben we ook alle MRI’s van de patiënten uit de Italiaanse studie verzameld. Deze MRI’s zullen voor een toekomstig project worden gebruikt, waarbij we een computermodel willen ontwikkelen wat het gedrag van een DTF tumor kan voorspellen.

Zoals ik eerder beschreef is het Istituto Nazionale Tumori een groot en belangrijk sarcoomcentrum met een grote database aan sarcoom patiënten. Een ander doel van mijn bezoek aan Milaan was om de dataverzameling voor het Sarcoma Artificial Intelligence (SAI) project op te starten. Het doel van het SAI-project is om een kunstmatig-intelligentie-model te ontwikkelen ter ondersteuning van de diagnose van sarcomen, door het fenotype en de graad van de tumor te voorspellen op basis van MRI- en/of CT-beelden. Tijdens mijn bezoek heb ik de patiënten uit de totale sarcoom database geselecteerd die geïncludeerd kunnen worden voor dit project en van desbetreffende patiënten de scans verzameld.

Doordat DTF een zeldzame ziekte betreft, is de groep die onderzoek doet naar DTF klein, waardoor dit bezoek mij de unieke mogelijkheid bood om met nieuwe onderzoekers samen te werken en onze visie te delen. Het feit dat we als Italiaanse en Nederlandse artsen in plaats van per mail nu gewoon bij elkaar naar binnen konden lopen om te overleggen en te sparren was ontzettend leuk en leerzaam. Dit maakt niet alleen dat het uitvoeren van het project sneller verliep, maar ook dat samenwerkingen in de toekomst (op afstand) makkelijker zullen verlopen. Naast het uitvoeren van mijn onderzoeksprojecten kreeg ik tijdens mijn bezoek in Milaan de mogelijkheid om mee te kijken bij operaties, op de polikliniek en kon ik deelnemen aan de patiënt- en researchbesprekingen. Hierdoor heb ik een goede indruk gekregen hoe de zorg voor DTF- en sarcoom patiënten in Italië is geregeld en heb ik veel kunnen leren over de behandeling en onderzoek op het gebied DTF en sarcomen. Het delen van deze kennis in Nederland zal hopelijk bijdragen aan het optimaliseren van de zorg voor deze patiënten.

Samengevat was de periode in Milaan erg leerzaam en nuttig, maar bovenal ook een ontzettende gave ervaring. De zeer goede samenwerking met de sarcoomchirurgen, de openheid en vriendelijkheid van alle Italiaanse collega’s, maar ook de pizza’s en prachtige omgeving in en om Milaan zullen me zeker bijblijven. Graag wil ik dan ook de Stichting Prof. Michaël – van Vloten Fonds en de René Vogels stichting hartelijk bedanken voor de financiële steun waardoor deze reis mogelijk werd gemaakt.

Referenties

1. WHO Classification of Tumours Editorial Board. Soft Tissue and Bone Tumours, WHO Classification of Tumours. 5th ed. WHO Press: Geneva, Switzerland2020.
2. Desmoid Tumor Working G. The management of desmoid tumours: A joint global consensus-based guideline approach for adult and paediatric patients. Eur J Cancer. 2020;127:96-107.
3. Colombo C, Fiore M, Grignani G, Tolomeo F, Merlini A, Palassini E, et al. A prospective observational study of Active surveillance in primary desmoid fibromatosis. Clin Cancer Res. 2022.
4. Schut AW, Timbergen MJM, van Broekhoven DLM, van Dalen T, van Houdt WJ, Bonenkamp JJ, et al. A Nationwide Prospective Clinical Trial on Active Surveillance in Patients with Non-Intra-Abdominal Desmoid-Type Fibromatosis: The GRAFITI Trial. Ann Surg. 2022.