Melissa Vos
Interne Oncologie & Oncologische Chirurgie, Erasmus MC Kanker Instituut, Rotterdam

De verschillen in recidivering en overlevingspatroon van verschillende subtypes liposarcomen en de invloed van klinische en pathologische factoren hierop

Weke delen sarcomen zijn zeldzame tumoren van mesenchymale origine, in Nederland ca. 1% van alle maligniteiten bij volwassenen. Ongeveer 45% van deze tumoren bevindt zich in één van de extremiteiten, waarmee dit de meest voorkomende lokalisatie is. Inmiddels zijn er meer dan 50 verschillende subtypes van het weke delen sarcoom beschreven, waarvan het liposarcoom met ongeveer 20% één van de meest voorkomende subtypes is. Volgens de huidige WHO-richtlijnen kunnen deze liposarcomen weer onderverdeeld worden in 5 subtypes: goed gedifferentieerd liposarcoom, gededifferentieerd liposarcoom, myxoid liposarcoom, pleiomorf liposarcoom en een groep met liposarcomen ‘not otherwise specified’[1].

Ondanks optimale behandeling middels chirurgie en radiotherapie, recidiveert het liposarcoom regelmatig, zowel lokaal als op afstand, een situatie waarin patiënten meestal niet meer te cureren zijn[2, 3]. Helaas is er nog maar weinig bekend over deze recidieven. Zo is het nog relatief onbekend hoe vaak, wanneer, waar en waarom (de verschillende subtypes) liposarcomen terugkeren en welke factoren hier mogelijk op van invloed zijn.

Het Erasmus MC Kanker Instituut is een tertiair verwijscentrum en expertisecentrum voor weke delen sarcomen, en behandelt een aanzienlijk deel van de patiënten met een weke delen sarcoom in Nederland. Hierdoor was het mogelijk om één van de grootste single center retrospectieve databases op te zetten van patiënten behandeld voor een liposarcoom. Op deze manier trachten wij om voor extremiteit liposarcomen te onderzoeken welke klinische en tumor-gerelateerde factoren geassocieerd zijn op de terugkeer en overleving van de ziekte, en tevens ook om eventuele verschillen tussen de subtypes liposarcoom in kaart te brengen. Om onze onderzoeksresultaten te valideren, hebben we contact op genomen met prof. dr. Rutkowski van het Marie Sklodowska-Curie Memorial Cancer Center and Institute of Oncology in Warschau, Polen. In dit grote oncologische centrum wordt tevens een grote, vergelijkbare en onafhankelijke database bijgehouden van patiënten met een weke delen sarcoom, waaronder het liposarcoom.

Resultaten

Tijdens mijn verblijf in Warschau heb ik met dr. Kosela-Paterczyk gekeken naar de gegevens en de variabelen gedefinieerd die nodig zijn om mijn resultaten op de patiëntenpopulatie uit Polen te kunnen valideren. Naar schatting zitten er in de database in Warschau ca. 250-300 patiënten met een primair liposarcoom in één van de extremiteiten. Dit getal is vergelijkbaar met de ca. 200 patiënten uit onze eigen Rotterdamse database. Logischerwijs neemt het verzamelen van deze patiëntgegevens wat tijd in beslag en naar verwachting zal ik de desbetreffende database met alle gegevens in januari/februari 2017 ontvangen, waarna ik aan de slag kan om mijn resultaten te valideren.
Naast het valideren van de hierboven genoemde onderzoeksresultaten, was een bijkomend doel van deze reis om ook een langdurig samenwerkingsverband op te zetten voor toekomstige projecten. In één van deze projecten willen we, naast de klinische factoren, ook onderzoeken of er biologische verschillen bestaan tussen primaire tumoren en recidief tumoren, en of we een (bio)marker kunnen vinden die de kans op een recidief voorspelt. Gezien het zeldzame karakter van de liposarcomen, is het moeilijk om voldoende weefselsamples uit ons eigen centrum te verzamelen voor voldoende power voor deze experimenten. Naast de uitwisseling van klinische gegevens in de vorm van databases, zullen onze centra ook op dit vlak gaan samenwerken.

Impressie Warschau

In Warschau ben ik heel erg gastvrij ontvangen. Er is veel moeite gedaan door prof. Rutkowski en dr. Kosela-Paterczyk om mij zoveel mogelijk van het ziekenhuis te laten zien. Ik ben meegenomen naar de poli en OK, waar ik een aantal operaties van professor Rutkowski heb bijgewoond, en de pathologie- en radiologiebesprekingen werden in het Engels gevoerd en zelfs verplaatst zodat ik ze bij zou kunnen wonen. Het Marie Sklodowska-Curie Memorial Cancer Center and Institute of Oncology zelf is een groot oncologisch, maar oud ziekenhuis, gebouwd in de jaren ’50 na de tweede wereldoorlog. Het is een ziekenhuis vol contrasten, waar ik mij meerdere malen over verwonderd heb. Enerzijds is het een heel oud gebouw, met een gedateerd bruin interieur, oude bedden, draaien enkele computers nog op Windows XP en is er geen wifi in het ziekenhuis. Anderzijds, als groot contrast, neemt dit centrum wel deel aan allerlei grote internationale multicenter studies met de nieuwste medicatie, hebben ze op de operatiekamers de meest moderne apparatuur – zoals een draadloze gamma-probe voor de sentinel node operaties – en voeren ze de meest ingewikkelde operaties met 3D-reconstructies uit. Het was een leerzame en vruchtbare reis, waar een samenwerkingsverband tussen onze centra op meerdere vlakken uit voort zal vloeien.
Referenties

1. Fletcher, C.D.M., World Health Organization, and International Agency for Research on Cancer, WHO classification of tumours of soft tissue and bone. 2013, Lyon: IARC Press.
2. Rutkowski, P., et al., Surgery quality and tumor status impact on survival and local control of resectable liposarcomas of extremities or the trunk wall. Clin Orthop Relat Res, 2013. 471(3): p. 860-70.
3. Pearlstone, D.B., et al., Patterns of recurrence in extremity liposarcoma: implications for staging and follow-up. Cancer, 1999. 85(1): p. 85-92.